Önemli Gelişmeler ve Eğitime EtkileriEğitim Kavramı ÜzerineBeceri Temelli Eğitim ModeliEğitimin Temel HedefleriEğitimHukuk ve Eğitim İlişkisi
Önemli Gelişmeler ve Eğitime Etkileri
R Ö N E S A N S (15-16. yy.)- 🇬🇷 ESKİYE DÖNÜŞ: Rönesans’ta Antik Yunan ve Roma kültürüne yapılan dönüşle birlikte bu dönem eserlerinin orijinal metinlerine ulaşıldı. Bu eserler skolastik düşüncenin dayattığı eğitimin yerini alarak okullarda okutulmaya başlandı. Böylece Antik Yunan’daki merak tekrar sormaya, klasik eserler okunmaya, yorumlanmaya başlandı.
- 🙋🏼♂️ HÜMANİZM: Rönesans öncesinde Batı’da insana Yaratıcı’nın hizmetçisi, dinin buyruklarını yerine getirmesi gereken bir hizmetçi rolüyle bakılıyordu. Bununla birlikte insanın kişisel özgürlükleri ve hareket kabiliyeti sınırlıydı. İnsan, hizmetinde olduğu feodal beyin topraklarında kendine izin verilen alan dışına çıkamazdı. İnsanlar, toprak sahiplerine ve kiliseye bağlı olarak çalışırlardı. Rönesans öncesi dönemde okur-yazarlık sadece elit sınıfların erişebildiği bir yetenekti. Bilgiye erişim sınırlıydı ve insanlar genellikle kilisenin öğretileriyle yetinmek zorundaydılar. Rönesans insanı hayatın merkezine alan hümanizm akımını da beraberinde getirdi.
- 🎒 MODERN EĞİTİM: Rönesans döneminden önce, eğitim genellikle daha geleneksel ve kolektif bir yaklaşımı benimsemişti. Genellikle tek bir otoritenin (örneğin kilisenin veya bir hükümetin) belirlediği eğitim programları, her öğrencinin aynı müfredatı takip etmesini öngörüyordu. Öğrenciler, genellikle öğretmenlerin öğrettiklerini ezberlemek ve tekrar etmekle sınırlıydılar. Rönesans, bu kolektif öğrenme anlayışına bir alternatif sunarak, bireyin kendi öğrenme sürecini daha fazla kontrol etmesini ve kişisel ilgi alanlarına yönelmesini teşvik etti. Bu, modern eğitim sisteminin temelini atmış ve eğitimde daha fazla özgürlük, esneklik ve bireysellik fikrini güçlendirmiştir.
- 🎨 SANAT: Ortaçağ sanatı ve kültürü genellikle dini veya feodal temalara odaklanırken, insan figürleri ve insanın dünyevi zevkleri nadiren tasvir edilirdi. Sanat eserleri, kilise ve soyluların isteklerini yansıtırdı. Rönesans’ın doğuşu “insan” kavramının değerini oluşturmaya başladı ve resimlerde Antik Yunan, insan, çocuklar yavaş yavaş yer aldı.
- 🧑🏼🏫 ÖĞRENME: Rönesans’la birlikte öğrencilerin yetenekleri, ilgi alanları ve öğrenme hızları dikkate alınarak kişiselleştirilmiş eğitim yaklaşımı benimsendi. Her öğrencinin güçlü yönlerine odaklanılması ve zayıf yönlerinin geliştirilmesi teşvik edildi. Öğrenciler, antik Yunan ve Roma eserlerini kendi başlarına okuma ve yorumlama fırsatı buldular. Bu, klasik metinlerin özgün hallerine erişim sağlandığı için bireysel öğrenme için önemli bir gelişmeydi.
- 🏫 ÜNİVERSİTE: Rönesans döneminde, birçok üniversite kuruldu. Bu kurumlar, bilim, felsefe, sanat ve edebiyat gibi farklı alanlarda eğitim vermek amacıyla kuruldu ve bu da gençlerin daha fazla bilgiye erişimini sağladı. (Bologna Üniversitesi, Pisa Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi, Oxford Üniversitesi)
- 👨🏼⚖️ SİSTEM: Rönesans döneminde eğitimde yeni metotlar geliştirildi. Öğretmenler, sınıflarında öğrencilere daha fazla etkileşim imkanı tanımaya başladı. Öğrencilere sadece metinleri ezberlemek yerine, analitik düşünme ve eleştirel düşünme becerileri kazandırmaya yönelik bir eğitim anlayışı benimsendi.
- 👩🏼🎓 KIZ ÖĞRENCİLER: Rönesans döneminde, özellikle İtalya'da birçok aile, erkek çocuklarını özel öğretmenler veya okullarda eğitim alırken, kız çocuklarının eğitimine daha az önem veriyordu. Genellikle kız çocuklarının eğitimi, evde aile büyüklerinden veya özel öğretmenlerden alınan temel becerilerle sınırlıydı. Kız çocuklarının eğitimi, ev işleri, dini öğretiler ve evlilik için yetiştirilmeleri amacıyla düzenlenirdi. Ancak, bu dönemde bazı özel istisnalar olmuş ve bazı kadınlar, klasik metinleri okuma ve eğitim almışlardır. Özellikle rahibe manastırlarında bazı kadınlar, Latince ve diğer dilleri öğrendiler ve yazılar ürettiler. Aynı şekilde, birkaç üst sınıf kadın, özel öğretmenlerin rehberliğinde klasik metinleri okuma ve sanatla ilgilenme fırsatı buldular.
- ⛩️ DİN: Rönesans döneminde, dini düşünce ile eğitim arasındaki ilişki yeniden ele alındı. İncil ve diğer dini metinlerin öğrenilmesi, kilise eğitimi ile ilgili değişikliklere yol açtı. Dinin insanlara açıkça anlatılmadığı, çarptırıldığı öğrenildi. Böylece Reform Dönemi’nin temeli atılmış oldu.
- 📙 MATBAA: Matbaanın icadı, kitapların daha kolay ve ucuz bir şekilde çoğaltılmasını sağladı. Bu da bilginin daha geniş kitlelere ulaşmasını kolaylaştırdı ve eğitim fırsatlarını artırdı. Elit kesimin sahip olduğu olanaklara yoksul öğrenciler de yavaş yavaş sahip oluyordu.
- ✒️ DİL VE EDEBİYAT: Rönesans döneminde, klasik diller (örneğin, Latince ve Yunanca) öğrenimi teşvik edildi. Bu dillerin öğrenilmesi, klasik metinlere daha kolay erişimi sağladı. Ayrıca, edebiyatın ve retoriğin önemi vurgulandı.
F R A N S I Z İ H T İ L A L İ (18. yy.)- ✝️ DİNDEN KOPUŞ: İhtilal, eğitimde kamusal ve laik bir yaklaşım benimsedi. Kilisenin eğitim üzerindeki etkisini azalttı ve dini kurumların eğitim işlevini sınırladı. Eğitim daha laik bir kurum haline geldi ve dini öğretinin yanı sıra bilimsel ve seküler eğitim teşvik edildi.
- 🎒 ZORUNLU EĞİTİM: 16 Haziran 1881 tarihli kanunla 6-13 yaş arasındaki tüm Fransızlar için öğretim zorunlu ve parasız hâle getirilmiştir. Bu kanunla, Devlet bir kamu görevi olarak tüm çocukların eğitimin den resmen sorumlu olmuştu.
- 👨🏼⚖️ DEVLET OKULLARI: Fransız İhtilali öncesinde eğitim kurumları çoğunlukla kilise tarafından işletiliyordu. Kilisenin yönetimindeki manastırlar ve manastır okulları, eğitimin önemli bir merkeziydi. Kilise, aynı zamanda üniversiteleri de denetliyordu. Devletin eğitime daha fazla müdahalede bulunmaya başlaması ve resmi okulları açması Fransız İhtilali sırasında gerçekleşti.
- 👩🏼🦰 KADIN: İhtilal, eğitimi daha fazla insan için erişilebilir kılmayı amaçladı. Eğitim, sınıf ayrımı gözetmeksizin herkes için eşit bir hakkın bir parçası olarak kabul edildi. Kamusal okulların açılması, eğitimdeki bu eşitliğin bir yansımasıydı. İhtilal, kadınların eğitimine daha fazla erişim sağlamayı amaçladı ve bazı yenilikler getirdi, ancak bu yenilikler sınırlıydı. İhtilal döneminde kadınlar için öğretmen yetiştirme okulları açıldı. Bu okullar, kadınların eğitim alanında öğretmen olmalarına olanak sağladı. Ancak, kadınların eğitimi hâlâ sınırlıydı ve genellikle erkeklerin eğitimiyle karşılaştırıldığında daha azdı. Kadınlar, genellikle aileleri tarafından evde eğitilirler ve sınırlı toplumsal rol ve fırsatlara sahiptiler. Eğitimde cinsiyet eşitliği Fransız İhtilali döneminde tam olarak gerçekleşmedi. Cinsiyet eşitliği ve kadın hakları konularındaki ilerlemeler daha sonraki yıllarda, özellikle 19. yüzyılda ve sonrasında gerçekleşti.
- 📚 KÜTÜPHANE VE BİLGİYE ERİŞİM: İhtilal, kamu kütüphanelerinin kurulmasını teşvik etti ve bilgiye erişimi artırmayı hedefledi. Bu, bilimsel ve entelektüel ilerlemeyi teşvik etti.
- 🧠 FİLOZOFLAR: Bu dönemde düşünürlerin fikirleri eğitim sistemine yöneldi ve değişikliklere sebep oldu. Çocukların doğal eğilimlerini keşfetmeleri ve kendilerini geliştirmeleri için bir ortam yaratılması teşvik edildi.
- 👨🏼🏫 ÖĞRETMEN OKULLARI: İhtilal döneminde, öğretmenlerin yetiştirildiği okullar kuruldu. Bu okullar, öğretmenlerin eğitim ve pedagoji konularında daha fazla bilgi sahibi olmalarını amaçlayarak öğretmen yetiştirmeyi standartlaştırdı.
- 🇹🇷 MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİ: Fransız İhtilali, 1791'de Milli Eğitim Yasası'nı kabul etti ve bu yolla ulusal bir eğitim sistemi kuruldu. Bu sistem, eğitimin merkezi yönetimi, ulusal müfredatlar ve öğretmen yetiştirme programları gibi önemli unsurları içeriyordu.
- 🏛️ ÜNİVERSİTE REFORMU: İhtilal, yükseköğrenimde de önemli reformlara neden oldu. Üniversiteler yeniden yapılandırıldı ve daha laik bir eğitim anlayışı benimsendi.
- 🏠KÖY OKULLARI: Köy okulları, kırsal bölgelerde eğitim sağlama amacıyla kuruldu. Bu, kırsal kesimde yaşayan insanların da eğitim fırsatlarına erişmelerini hedefledi.
S A N A Y İ D E V R İ M İ (18-19. yy.)Açıklama
Sanayi Devrimi öncesinde tarlalarda çalıştırılan çocuklar artık madenlerde ve fabrikalarda çalışamaya başladı. Milyonlarca çocuk sınıflarda olacakları yerde kendilerini bambaşka yerlerde buluyordu. Tarlalardaki çocukların yerine makineler, şehirdeki gürültülü makinelerin başına da çocuklar geçti. Patronların gözünde küçük olmaları zor işleri yapmaları için uygundu hatta angarya çalışmak, düşük maaş, fazla itaat… Çocukl işçilerin yoğun olduğu Amerika’nın kuzeyinde 1900’lerde çıkan kanunla bazı eyaletlerde çocukları çalıştırmak men edildi. Israr eden firmalar güneye taşındı ve hâlâ çocukları çalıştırmaya devam etti. Kömür ocaklarındaki işler çocuklar arasında bölünmüştü. Bir kısmı 12 saat boyunca karanlıkta çalışarak toz yutarken, bazı çocuklar da onları az da olsa rahatlatmak için havalandırma delikleriyle ilgileniyordu. Bazıları da kömürü kırarak küçük parçalara dönüştürüyor, kömür dolu ağır el arabalarını sürüyordu. Bedenlerinin küçük olması da dar alanlarda çalıştırılma nedenlerinden biriydi. İş kazalarında ölen çocuklar birer kömür gibi bu hengâmede harcanıyordu, tazminattan söz edilmiyordu bile.
Yirminci yüzyılın başında, Amerika’daki çocuk işçiliği vakasını ortadan kaldırma görevini üstlenen “Ulusal Çocuk İşçiliği Komitesi” oluşturuldu.
Çocuk işçilerin durumunu dünyaya duyurmak isteyen bu komite, Amerika kıtasının farklı bölgelerindeki kömür ocaklarına ve tarlalara giderek, burada zor şartlar altında çalışan çocukların fotoğraflarını çekiyordu. Fotoğraflara 8 yaşındaki çocuklar bile yakalanıyordu.
Çocukların çalıştırılmasını engellemek için sunulan kanun bile “kanuna aykırı” olduğu gerekçesiyle reddedilmişti.
- 🧑🏼🔧 MESLEK OKULLARI: Sanayi Devrimi, işgücü piyasasının ihtiyaçlarını değiştirdi. Daha fazla insan fabrikalarda çalışmaya başladı ve bu, teknik becerilerin ve endüstriyel işçilik bilgisinin daha fazla önem kazanmasına neden oldu. Bu, eğitimde teknik okulların ve meslek okullarının açılmasına yol açtı.
- 👷🏼 KALİFİYE ELEMAN: Sanayi Devrimi sırasında birçok ülke, zorunlu eğitimi uygulamaya başladı. İşgücünün daha fazla eğitim alması ve okuma yazma becerilerine sahip olması, endüstriyel toplumun ihtiyaçlarına yanıt vermek amacıyla teşvik edildi.
- 👶🏼 ÇOCUK İŞÇİ: Sanayi Devrimi'nin erken dönemlerinde, fabrikalarda çalışan çocuklar için eğitim önemli bir sorundu. Bazı ülkeler, fabrikalarda çalışan çocukların temel okuryazarlık ve aritmetik becerilerini kazanmalarını teşvik etmek amacıyla eğitim yasaları çıkardı.
- 🌆 KÖY VE ŞEHİR OKULLARI: Sanayi Devrimi, kırsal bölgelerden şehirlere işçi göçünü hızlandırdı. Bu, kırsal bölgelerdeki köy okullarının önemini azaltırken, şehirlerdeki eğitim kurumlarının önemini artırdı. Eğitim erkanı, sanayi kentlerinde işçi sınıfının eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla büyüdü.
Eğitim Kavramı Üzerine
Eğitim
Eğitim iki çeşittir:
- Formal Eğitim: Bir sisteme bağlı, belli bir kurumda yapılan eğitimdir. Örneğin okul, dershane.
- İnformal Eğitim: Sisteme, zamana, mekana bağlı olmayan eğitimdir. Örneğin sokak, aile, sınıf arkadaşları, gruplar, sosyal medya.
Eğitim toplumu yetiştiren bir öğretmendir. Verilen eğitim kültürlemedir, öğrencinin eğitimden bir şey alması kültürlenmedir.
1. Zoraki Kültürlenme:- Zoraki kültürlenme, bir kişinin veya topluluğun isteği veya iradesi dışında gerçekleşen kültürel değişimlerdir.
- Bu tür kültürlenme genellikle bir ülkenin işgal edilmesi, zorla göç ettirilme veya ayrımcılığa uğrama gibi koşullar altında meydana gelebilir.
- Örnekler, koloni dönemindeki yerli halkların isteği dışında dış güçlerin kültürünü kabul etmek zorunda bırakılması veya savaş sonrası sürgünlerin yaşadığı kültürel değişikliklerdir.
2. Tevafuksal Kültürlenme:- Tevafuksal kültürlenme, bir kişinin veya topluluğun kültürel etkileşim sonucunda başka bir kültürü benimsemesi durumunu ifade eder.
- Örneğin, iki farklı kültürün insanlarının karşılaşması sonucu kültürel alışveriş olabilir.
- Tevafuksal kültürlenme, seyahat, ticaret, göç ve iletişim gibi kültürler arası etkileşimlerin sonucunda gerçekleşebilir.
3. Kasıtsal Kültürlenme:- Kasıtsal kültürlenme, bir kişinin veya topluluğun bilinçli bir şekilde başka bir kültürü benimsemesini ifade eder.
- Bu tür kültürlenme, bireylerin veya toplulukların bilinçli bir çaba sarf ederek başka bir kültürü öğrenmeye ve kabul etmeye karar verdikleri durumları içerir.
- Örnekler, bir kişinin yabancı bir dil öğrenmeyi amaçlaması, bir yabancı kültürü incelemek için araştırma yapması veya kendi kültüründen farklı yemekleri denemeye istekli olması gibi kasıtsal kültürlenme örnekleridir.
Eğitimin Amaçları
Hedefler en yaygın olarak bilişsel, duyuşsal (duygusal) ve devinimsel (psikomotor) şeklinde sınıflandırılmaktadır.
1. Bilişsel Hedefler:
- 🧠 Bilişsel hedefler, öğrencilerin zihinsel yeteneklerini ve düşünme becerilerini geliştirmeyi amaçlar. Bu kategori, öğrencilerin bilgiyi anlama, hatırlama, analiz etme, sentezleme, değerlendirme, eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini içerir.
- Örnek bilişsel hedefler, bir öğrencinin belirli bir konu veya konsepti anlamasını sağlama, analitik bir makale yazabilme yeteneğini geliştirme veya karmaşık bir problemi çözebilme yeteneğini artırma gibi becerilere odaklanabilir.
2.🪖 Duyuşsal (Duygusal) Hedefler:
- Duyuşsal hedefler, öğrencilerin duygu, değerler, tutumlar ve davranışlar üzerindeki etkilerini ele alır. Bu kategori, öğrencilerin empati, özsaygı, işbirliği, liderlik ve etik değerler gibi duygusal ve sosyal becerileri geliştirmeyi amaçlar.
- Örnek duyuşsal hedefler, bir öğrencinin başkalarına saygı gösterme, sorumluluk alabilme veya duygusal zekasını geliştirme gibi alanlara odaklanabilir.
3. 🎨 Devinimsel (Psikomotor) Hedefler:
- Devinimsel hedefler, öğrencilerin fiziksel becerilerini ve motor yeteneklerini geliştirmeyi amaçlar. Bu kategori, öğrencilerin el becerileri, hareket koordinasyonu, spor becerileri, sanatsal yetenekler ve pratik becerileri içerir.
- Örnek devinimsel hedefler, bir öğrencinin bir enstrüman çalma yeteneğini geliştirme, bir spor dalında performansını artırma veya el işçiliği becerilerini öğrenme gibi alanlara odaklanabilir.
Bu üç hedef kategorisi, eğitimcilerin öğrencilerin geniş bir yelpazede beceri, bilgi ve davranış geliştirmelerine yardımcı olmak için ders planlarını ve eğitim stratejilerini tasarlarken kullanabilecekleri önemli bir rehberdir.
Eğitim sanatsal mıdır bilimsel midir?
Eğitimi sadece sanatsal ya da sadece bilimsel gibi bir çerçeveye sıkıştıramayız. Bu sorunun cevabı için iki ifade de doğrudur. Eğitim, hem sanatsal hem de bilimsel öğeler içeren karma bir süreçtir. Eğitim içerdiği özgünlükle sanatsal, içeriği bakımından bilimseldir.
🎨 Eğitim Sanatsal Olarak:
- Eğitim, bireyler arasındaki ilişkileri ve etkileşimi içerir. Bu, öğretmenlerin ve öğrencilerin duygusal bağ kurma yeteneğini içerir.
- Öğretmenler, öğrencilerin ilgi ve öğrenme tarzlarını dikkate alarak derslerini kişiselleştirebilirler.
- Eğitim, yaratıcı öğretim yöntemlerini ve materyallerini içerebilir. Öğretim sanatları, öğrenmeyi daha çekici ve etkili hale getirmek için kullanılabilir.
- Drama, müzik, sanat ve diğer sanatsal ifade biçimleri, öğrencilerin duygusal ve estetik gelişimlerine katkıda bulunabilir.
- Eğitimdeki özgün yaklaşımlar ve öğretmenlerin kişisel tarzları, eğitimi sanatsal kılabilir.
- Öğrencilere verilen resim ve müzik gibi dersler de sanatı direkt eğitimin içine katar.
🧪 Eğitim Bilimsel Olarak:
- Eğitim, öğrencilerin öğrenme süreçlerini anlamak için araştırma ve veri analizi gerektiren bir disiplindir.
- Öğrenci başarıları ve öğretim yöntemlerinin etkililiği gibi konuları incelemek için bilimsel yöntemler kullanılır.
- Eğitim, pedagoji ve andragoji gibi bilimsel teorilere dayanır.
- Eğitimde, öğrenme psikolojisi ve öğretim stratejileri gibi bilimsel prensipler kullanılır.
- Öğretmenler, öğrenci ilerlemesini izlemek ve değerlendirmek için bilimsel yöntemlere dayalı ölçme ve değerlendirme araçları kullanır.
Sonuç olarak, eğitim, sanatsal ve bilimsel öğelerin birleşimini içerir. Öğretmenler, öğrencileri etkileyici bir şekilde eğitirken aynı zamanda bilimsel verilere dayalı pedagojik yöntemler kullanarak öğrenmeyi optimize etmeye çalışırlar.
Eğitimde Kavramlar
(▶️ tike tıkla)
Öğretim
Her türlü çalışmanın sistematik bir şekilde öğrencilere aktarılması sürecini ifade eder. Yani eğitimin başlatılmasına öğretim denir.
Öğretimde teorik bilgiler ağırlıktadır ve öğrencilere bilgi aktarımı ön plandadır. Bu nedenle öğretimin bir plan, programı ve müfredatı vardır. Öğretim, bir çocuğun bilgi birikimini formal tekniklerle geliştirme amacı taşır. Spesifik bir kavram olan öğretim, akademik bir işleve sahiptir ve rasyonalite ön plandadır. Okul sürecinde öğrenciye aktarılan gerçekçi ve bilimsel içerikler öğretimin işlevidir. Bundan dolayı öğretim süreçleri, aşama aşama ilerler ve ölçme/değerlendirme süreçleriyle denetlenir.
Müfredat Programı
Müfredat programı için sıralama denilebilir. Örneğin 1. sınıfta harfleri öğrenmenin, ikinci sınıfta sayıların, 3. sınıfta hayat bilsinin, 4. sınıfta fen bilimlerinin, 5. sınıfta coğrafyanın öğrenilmesi gibi. Birinci sınıfta verilen 3. sınıfa taşınırsa buna müfredat değişikliği denir ancak bakanlığın müfredatı değiştirdik gibi açıklamaları yanlıştır çünkü değişiklikler öğretim programında yapılır.
Eğitim Programı (HAYDİ)
Eğitim programı beş kısımdan oluşur diyebiliriz, bunlar:
H: Hedefler eğitimde neler yapılacağı, bu yapılacakların sırası gibi kısmı kaplar.
A: Aktiviteler eğitim programının bu bölümü, eğitimde kullanılacak materyalleri, kaynakları, teknolojileri ve öğrenciye sunulan etkinlikleri içerir. Bu, öğrencilerin hedeflere ulaşmalarını ve içerikleri öğrenmelerini desteklemek için kullanılan tüm öğrenme araçlarını ve faaliyetlerini kapsar. Öğretim materyalleri, kitaplar, yazılı belgeler, görsel araçlar, yazılım uygulamaları, laboratuvar ekipmanları ve diğer öğrenme kaynakları gibi unsurları içerebilir. Ayrıca, bu bölümde öğrencilere sunulan etkinlikler ve ödevler de yer alır. Bu araçlar ve aktiviteler, hedeflere ulaşmayı desteklemek ve öğrencilerin öğrenmelerini pekiştirmek için önemlidir.
Y: Yöntem eğitimin öğrenciye nasıl verileceği, hangi yolun daha verimli ve doğru olduğunu saptama kısmıdır.
D: Değerlendirme verilen eğitimin başarılı olup olmadığı, öğrencinin eksiklerini belirleyip bunları kapatmasını sağlamasını, başarılı olduğu alanla ilgili öneriler gibi kısmı kaplar.
İ: İçerikler öğrenciye ne verileceğini belirleyen kısımdır.
Öğretim Programı
- Odak: Öğretim programı, öğretim ve öğrenme sürecinin spesifik bir ders, konu veya konu alanına odaklanan planını ifade eder. Bir okul yılı veya dönemi içinde belirli bir dersin içeriğini, öğretim yöntemlerini ve değerlendirme stratejilerini kapsar.
- Kapsam: Öğretim programları genellikle daha dar bir odak sunar ve belirli bir dersin nasıl işleneceği, öğrencilere hangi bilgi ve becerilerin kazandırılacağı gibi spesifik detayları içerir.
- Uygulama: Öğretim programları, öğretmenlerin sınıf içi öğretimlerini ve öğrencilere bir dersin içeriğini nasıl aktaracaklarını belirler.
Özetlemek gerekirse, öğretim programı, öğrencilere belirli bir dersi öğretmek amacıyla tasarlanmış öğretim planını ifade ederken, eğitim programı, bir eğitim kurumunun tüm eğitim sürecini, öğrenci gelişimini ve genel eğitim hedeflerini yönlendiren daha kapsamlı bir planı ifade eder. Öğretim programları, eğitim programlarının bir parçası olarak düşünülebilir ve genellikle daha küçük bir öğrenme hedefine hizmet ederler.
Örtük Program
Örtük program müfredat dışı eğitimdir. İnformal eğitim de denilebilir. Mesela coğrafya öğretmenin haftasonu öğrencileriyle buluşarak coğrafi bir yeri ziyaret ettirmesi.
Beceri Temelli Eğitim Modeli
Eğitimin kökleri acı, meyveleri tatlıdır.-Aristoteles
Beceri temelli eğitim modeli öğrenciyi eğitim hayatının yanı sıra ev hayatına da katkı sağlayan modeldir. Yani farkındalık kazandırmakla bırakmayıp farkında olduğunun da farkına varan bireyleri oluşturmak için kullanılan modeldir.
Eğitimin Temel Hedefleri
İyi bir yurttaş:
Fransız Devrimi’nin getirdiği yeni çağda rejim değişikliğiyle ulusal devlet, millet bilinci oluştu ve bu sistem devlete ona itaatkar bir yurttaş ihtiyacı olduğunu telkin etti.Meslek edindirme: Eğitim bireyi istidadına göre yönlendirme bu istidadını uygulayabileceği bir meslek edindirmekle vazifelidir. Böylece devleti iktisadi yönden, toplumu refah açısıdan geliştirir ve kalkınma hedefi, en gelişmiş ülke olma ütopyasına doğru adımlar atılır. Burada Sanayi İnkılabı’nın getirdiği makineleşme ve işçi fikri etkilidir.
Genellik ve eşitlik: Eğitimin temel hedeflerinden biri, toplumda genel olarak herkesin eşit bir şekilde eğitim hakkına sahip olmasıdır. Bu, farklı sosyo-ekonomik arka planlardan gelen bireylerin, cinsiyetlerin, etnik grupların ve diğer çeşitli faktörlerin ayrım gözetmeksizin eğitim imkanlarına erişimini sağlamayı amaçlar. Böylece toplumda daha adil bir eğitim sistemi oluşturularak her bireyin potansiyelini en üst düzeye çıkarmak hedeflenir.
Karma eğitim: Cinsiyet, sosyal sınıf veya diğer ayrımları gözetmeksizin herkesin aynı eğitim fırsatlarına sahip olması anlamına gelir. Eğitimde eşitlik ilkesini vurgular. Gerektiğinde karma eğitim modelinden vazgeçilebilir.
Temel eğitim hakkı: Her çocuğa o ülkenin vatandaşı olmasa bile zorunlu temel eğitimi vermek eğitimin hedeflerindendir.
Fırsat ve imkan eşitliği: Öğrenci kim olursa olsun kayırma, ezme, yakında tutma, uzaklaştırma gibi hareketlerden arındırılmış adil bir fırsat imkanı sunmak eğitimşin işidir.
Ferdin ve toplumun ihtiyacı: Eğitimin bir diğer önemli hedefi, bireyin kişisel gelişimini desteklemekle birlikte, aynı zamanda toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek beceri ve bilgilerle donanmış bireyler yetiştirmektir. Bu, bireyin kendi potansiyelini gerçekleştirmesini sağlarken, aynı zamanda toplumsal sorumluluklarını yerine getirebilecek, katkı sağlayabilecek ve sürdürülebilir bir toplum oluşturabilecek donanıma sahip olmasını içerir. Yani eğitim, hem bireyin kişisel başarısı hem de toplumsal refahın artırılması için bir araç olarak görülür.
Süreklilik: Eğitim sürecinin bireyin yaşamının her aşamasında devam etmesini sağlama ilkesidir. Öğrenme, yaşam boyu süren bir süreç olarak kabul edilir.
Demokrasi eğitimi: Bireylerin demokratik değerleri, vatandaşlık hakları ve sorumlulukları konusunda bilinçlendirilmesini amaçlayan eğitim anlayışıdır. Birey kendi iradesinin ve kararının farkına varır.
Atatürkçü eğitim ve laiklik: Türkiye'de özellikle vurgulanan bir ilkedir. Mustafa Kemal Atatürk'ün prensiplerine dayalı olarak, laik, bilimsel ve çağdaş bir eğitim sistemini savunur. Din dersinin zorunlu olmasının yanında dinin diğer derslerden ayrılması gerektiği görüşüdür.
Planlılık: Eğitim süreçlerinin belirli bir plan ve program dahilinde olması gerektiğini vurgular. Hedeflere ulaşmak için sistematik bir yaklaşımı ifade eder. Öğrencinin sınırlar çizmesi ve doğru adımlar atması istenir.
Bilimsellik: Eğitimde bilimsel yöntemlerin ve prensiplerin kullanılmasını savunan bir ilkedir. Eğitimde objektif, kanıta dayalı bir yaklaşımın önemini vurgular. Eğitimde kanıtlanabilirlik ilkesi esas alınır.
Her yerde eğitim: Eğitimin sadece okul duvarları içinde değil, yaşamın her alanında gerçekleşmesini öneren bir yaklaşımdır. Formel olmayan eğitim, deneyimler ve çevresel etkileşimler de dahil edilir. Uzaktan eğitim gibi ya da öğretmenin öğrenciyle okul dışında da iletişimde olması istenir.
Etkileşim: Okulun, öğretmenin aileyle iletişimde, iş birlikçi, kampüs alanını kaktif kullanan, farklı meslekten öğrencileri kaynaştırmaya ve öğrenme topluluğunu oluşturmak eğitimin hedeflerindendir.
Eğitim
Eğitimin birçok yolu vardır. Geleneksel eğitim ananerle, yaşantılarla, tarihten ve din yoluyla verilebilir. Ancak bunlar bazen şaşırtıcı sonuçlara neden olabilir. Yani dedenizden öğrendiğiniz bir bilgi her zaman işlemeyebilir, örneğin yağmur şu mevsimde yağar, ekinleri şu dönemde ekmeli şu iki üç ay içinde hasar etmeli gibi kesin olmayan yargılar verebilir. Ancak bilimsel eğitim kesinlik belirttiği için değişmesi daha zordur. Bilim önce büyücüler sonra simyacılar elinde geliştirilmiş daha sonra bilimin yolunu açan önemli etkenlerden biri de Sanayi Devrimi olmuştur. Buharın gücünün keşfedilmesi kocaman bir gelişmeydi. Böylece artık dünya değişmeye başlamıştı.
Bilimin özellikleri:
- Olgusaldır yani objektiflik, nesnellik taşır.
- Tutarlıdır, bilgileri kendi içinde gelişmez.
- Birikimli ilerler, geçmişte yapılanlar geleceğe yön verir. Dünün merakı olmasa bugünün keşfi olamaz.
- Değişebilirlik taşır, bazı şartlarda kesin sonuçlar veren deneyler değişkenlerle birlikte farkı sonuçlar da verir.
- İlgilendiği konular ya da bir yerde yapılan deneyin bir başka yerde yapıldığında aynı sonucu vermsi açısından evrenseldir.
Bilimin anlama, açıklama, yordama (karşılaştırma) ve kontrol (manipülasyon) olarak işlevleri vardır.
Hukuk ve Eğitim İlişkisi
Hukuk kurallar oluşturur ve eğitim de bu kuralalrı oluşturanları, düzeltenleri, eleştirebilenleri, hatalarını fark edebilenleri yetiştirir. Hatta eğitim sistemi öğretimle birlikte hukuğu yürütecek, denetleyecek, yerine getirecek, koruyacak vatandaşlar yetiştirir.
Hukuk dine, ideolojiye, akla, bilime ya da başka bir şeye dayandırılıp meşru bir hâle getirerek hem bireye özelde hem de topluma umumi sınırlar çizer. Hukuk adaletin temelidir ancak hukuğun bir tekelin (diktatör, grup, zenginler, dini topluluk) eline geçtiğinde temel sarsılabilir. Bu yüzden hukuk tarafsız ve adaletli-merhametli olmak zorundadır.
Hukuk ve eğitim arasındaki sıkı ilişkiyi de şu örnekle belirtebiliriz: Hukuk der ki herkesin eğitim hakkı vardır. Eğitim de bu kararı alması, uygulaması ve koruması için yurttaşlar yetiştirir.
Anayasa
Anayasa TBMM tarafından ya da referandumla belirlenir, anayasa temel bir çerçevedir ve devletin tanımını, sınırlarını, devletin özelliklerini yazar. Anayasa mahkemesi en yüksek merciidir ve yerel mahkemeyi inceleme, denetleme, kontrol etme, kararı gözden geçirme yetkisine sahiptir.
Kanun
Kanun TBMM tarafından çıkarılır.
Cumhurbaşkanı Kararnamesi
Cumhurbaşkanının önemli veya acil bir karar için sunduğu olağanüstü hâllerde kararlardır. Rektör vb. atamalarda böyle yapılır.
Tüzük
Kanunun nasıl uygulanacağını yazar. Bakanlıkça çıkarılır. Detay içerir.
Yönetmelik
Kurumlar içindeki kuralları belirtir.
Genelge
Genele bildirilen kararlardır.
Yönerge
Makamlar arasındadır.
OklokrasiBilgisi ve yetkinliği olmayan geniş halk kitlelerinin desteğini alan popülist siyasetçilerin devlet yönetiminde mutlak güç elde etmesiyle oluşan bir yönetim tabiri. Oklokrasi genellikle uzun ve geniş bir dönem içerisinde, kendiliğinden oluşur. Genellikle nüfus artışı gibi durumlar neticesinde, bir ülkenin eğitim seviyesinin ve entelektüel birikiminin geniş kitleleri kapsayacak şekilde düşmesi veya olması gerektiği şekilde artmaması neticesinde; halkın popülist söylemlere ve etik dışı hareketlere sahip yöneticileri devlet yönetimine getirmesi sonucu kullanılır.Oklokratik yönetici grupları bazen gerçekten demokrasiye yakın bir şekilde çoğunluğun iradesini yansıtabilirken; oklokrasi, prosedürel olarak medeni ve demokratik bir sürecin yokluğu veya bozulması ile karakterize edilir
Çocuk Hakları Sözleşmesi Madde 28, 29
Madde 28
- Taraf Devletler, çocuğun eğitim hakkını kabul ederler ve bu hakkın fırsat eşitliği temeli üzerinde tedricen gerçekleştirilmesi görüşüyle özellikle:
- İlköğretimi herkes için zorunlu ve parasız hale getirirler;
- Ortaöğretim sistemlerinin genel olduğu kadar mesleki nitelikte de olmak üzere çeşitli biçimlerde örgütlenmesini teşvik ederler ve bunların tüm çocuklara açık olmasını sağlarlar ve gerekli durumlarda mali yardım yapılması ve öğretimi parasız kılmak gibi uygun önlemleri alırlar;
- Uygun bütün araçları kullanarak, yüksek öğretimi yetenekleri doğrultusunda herkese açık hale getirirler;
- Eğitim ve meslek seçimine ilişkin bilgi ve rehberliği bütün çocuklar için elde edilir hale getirirler;
- Okullarda düzenli biçimde devamın sağlanması ve okulu terketme oranlarının düşürülmesi için önlem alırlar.
- Taraf Devletler, okul disiplininin çocuğun insan olarak taşıdığı saygınlıkla bağdaşır biçimde ve bu Sözleşme’ye uygun olarak yürütülmesinin sağlanması amacıyla gerekli olan tüm önlemleri alırlar.
- Taraf Devletler eğitim alanında, özellikle cehaletin ve okuma yazma bilmemenin dünyadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve çağdaş eğitim yöntemlerine ve bilimsel ve teknik bilgilere sahip olunmasını kolaylaştırmak amacıyla uluslararası işbirliğini güçlendirir ve teşvik ederler. Bu konuda, gelişmekte olan ülkelerin gereksinimleri özellikle gözönünde tutulur.
Madde 29
- Taraf Devletler çocuk eğitiminin aşağıdaki amaçlara yönelik olmasını kabul ederler:
- Çocuğun kişiliğinin, yeteneklerinin, zihinsel ve bedensel yeteneklerinin mümkün olduğunca geliştirilmesi;
- İnsan haklarına ve temel özgürlüklere, Birleşmiş Milletler Andlaşmasında benimsenen ilkelere saygısının geliştirilmesi;
- Çocuğun ana–babasına, kültürel kimliğine, dil ve değerlerine, çocuğun yaşadığı veya geldiği menşe ülkenin ulusal değerlerine ve kendisininkinden farklı uygarlıklara saygısının geliştirilmesi;
- Çocuğun, anlayışı, barış, hoşgörü, cinsler arası eşitlik ve ister etnik, ister ulusal, ister dini gruplardan, isterse yerli halktan olsun, tüm insanlar arasında dostluk ruhuyla, özgür bir toplumda, yaşantıyı, sorumlulukla üstlenecek şekilde hazırlanması;
- Doğal çevreye saygısının geliştirilmesi.
- Bu maddenin veya 28’inci maddenin hiçbir hükmü gerçek ve tüzel kişilerin öğretim kurumları kurmak ve yönetmek özgürlüğüne, bu maddenin 1 inci fıkrasında belirtilen ilkelere saygı gösterilmesi ve bu kurumlarda yapılan eğitimin Devlet tarafından konulmuş olan asgari kurallara uygun olması koşuluyla, aykırı sayılacak biçimde yorumlanmayacaktır.
T.C. Anayasası 10-24-42-62-130
Madde 10 – Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.
Madde 24 – Herkes, vicdan, dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
14 üncü madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dini ayin ve törenler serbesttir.
Kimse, ibadete, dini ayin ve törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dini inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz.
Din ve ahlak eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Din kültürü ve ahlak öğretimi ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak, kişilerin kendi isteğine, küçüklerin de kanuni temsilcisinin talebine bağlıdır.
Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasi veya hukuki temel düzenini kısmen de olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasi veya kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama amacıyla her ne suretle olursa olsun dini veya din duygularını yahut dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz.
Madde 42 – Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.
Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.
Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.
Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz.
İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır.
Özel ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenlenir.
Devlet, maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır.
Eğitim ve öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ile ilgili faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler her ne suretle olursa olsun engellenemez.
Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez. Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tabi olacağı esaslar kanunla düzenlenir. Milletlerarası andlaşma hükümleri saklıdır.
Madde 60 – Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir.
Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.
Madde 130 – Çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur.
Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir.
Kanun, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçimde yayılmasını gözetir.
Üniversiteler ile öğretim üyeleri ve yardımcıları serbestçe her türlü bilimsel araştırma ve yayında bulunabilirler. Ancak, bu yetki, Devletin varlığı ve bağımsızlığı ve milletin ve ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği aleyhinde faaliyette bulunma serbestliği vermez.
Üniversiteler ve bunlara bağlı birimler, Devletin gözetimi ve denetimi altında olup, güvenlik hizmetleri Devletçe sağlanır.
Kanunun belirlediği usul ve esaslara göre; rektörler Cumhurbaşkanınca, dekanlar ise Yükseköğretim Kurulunca seçilir ve atanır.
Üniversite yönetim ve denetim organları ile öğretim elemanları; Yükseköğretim Kurulunun veya üniversitelerin yetkili organlarının dışında kalan makamlarca her ne suretle olursa olsun görevlerinden uzaklaştırılamazlar.
Üniversitelerin hazırladığı bütçeler; Yükseköğretim Kurulunca tetkik ve onaylandıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığına sunulur ve merkezi yönetim bütçesinin bağlı olduğu esaslara uygun olarak işleme tabi tutularak yürürlüğe konulur ve denetlenir. [71]
Yükseköğretim kurumlarının kuruluş ve organları ile işleyişleri ve bunların seçimleri, görev, yetki ve sorumlulukları üniversiteler üzerinde Devletin gözetim ve denetim hakkını kullanma usulleri, öğretim elemanlarının görevleri, unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri, öğretim elemanı yetiştirme, üniversitelerin ve öğretim elemanlarının kamu kuruluşları ve diğer kurumlar ile ilişkileri, öğretim düzeyleri ve süreleri, yükseköğretime giriş, devam ve alınacak harçlar, Devletin yapacağı yardımlar ile ilgili ilkeler, disiplin ve ceza işleri, mali işler, özlük hakları, öğretim elemanlarının uyacakları koşullar, üniversitelerarası ihtiyaçlara göre öğretim elemanlarının görevlendirilmesi, öğrenimin ve öğretimin hürriyet ve teminat içinde ve çağdaş bilim ve teknoloji gereklerine göre yürütülmesi, Yükseköğretim kuruluna ve üniversitelere Devletin sağladığı mali kaynakların kullanılması kanunla düzenlenir.
Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasada belirtilen hükümlere tabidir.
Made with Bullet