Osmanlı devletinde Rus sefîri olarak uzun seneler çalışan İgnatiyef, hâtıralarında, Sultân İkinci Mahmûd Hân zemânında, Fener Patrikhânesi’nin kapısına asılan, 1237 [m. 1821] Rum isyânının baş plânlayıcısı, Patrik Gregoryosun, Rus Çarı Aleksandr’a yazdığı mektubu açıklamakdadır. Mektub ibret vericidir:
Türkleri maddeten ezmek ve yıkmak gayr-i mümkindir. Çünki Türkler, müslimân oldukları için çok sabırlı ve mukavemetli insanlardır. Gâyet mağrûrdurlar ve izzet-i îmân sâhibidirler. Bu hasletleri, dinlerine bağlılıklarından, kadere rizâ göstermelerinden, an'anelerinin kuvvetinden, pâdişâhlarına [devlet adamlarına, kumandanlarına, büyüklerine] olan itâ'at duygularından gelmekdedir.
Türkler zekîdirler ve kendilerini müsbet yolda sevk-u idâre edecek reîslere sâhib oldukları müddetçe de çalışkandırlar. Gâyet kanâ'atkârdırlar. Onların bütün meziyyetleri, hattâ kahramanlık ve şecâ'at duyguları da an'anelerine olan merbûtiyyetlerinden (bağlılıklarından), ahlâklarının salâbetinden (sağlamlığından) gelmektedir.
Türklerde evvelâ itâ'at duygusunu kırmak ve manevî râbıtalarını (bağlarını) kesr etmek (parçalamak), dînî metânetlerini (sağlamlığını) zâ'fa uğratmak (za'îfletmek) îcâb eder. Bunun da en kısa yolu, an'anât-i milliyye (millî geleneklerine) ve ma'neviyyelerine uymayan hâricî ikrler ve hareketlere alıştırmakdır.
Ma'neviyyâtları sarsıldığı gün, Türklerin kendilerinden şeklen çok kudretli kalabalık ve zâhiren hâkim kuvvetler önünde zafere götüren asıl kudretleri sarsılacak ve maddî vâsıtaların üstünlüğü ile yıkmak mümkin olabilecekdir. Bu sebeble Osmanlı Devleti’ni tasfiye için mücerred olarak harb meydânlarındaki zaferler kâfî değildir. Hattâ sâdece bu yolda yürümek, Türklerin haysiyyet ve vekârını tahrîk edeceğinden, hakîkatlerine nüfuz edebileceklerine sebeb olabilir.
Yapılacak olan, Türklere bir şey hissettirmeden, bünyelerindeki tahrîbi temâmlamakdır.
Bu mektub ders kitâblarında ezberletilecek kadar mühimdir. Mektupda ibret alınacak çok şey varsa da, en önemlisi şu iki husûsdur:
1~ Türklerin ma'neviyyâtının ve dîninin yıkılması için, Türkleri yabancı fikir ve âdetlere alıştırmak,
2~ Türklere hissettirmeden bünyelerindeki tahrîbâtı temâmlamakdır. Bu hedeflere ise, Batı’nın inanç, moda, örf ve âdet ve ahlâksızlıklarını, taklîd etdirmekle ulaşılır.
Made with Bullet